استعدادیابی یا کشف استعداد چیست؟ همه ما بارها این اصطلاح را شنیده ایم که فلانی خیلی با استعداد است یا آن دیگری بی استعداد است. اما خیلی از ما نمی دانیم استعداد چیست و غالبا آن را با مفاهیم دیگری چون هوش، مهارت، علاقه و … اشتباه می گیریم. در این مقاله قصد داریم به شما بگوییم استعداد چیست؟ به چه کسی با استعداد می گویند؟ انواع استعداد چیست؟ و به طور کلی پیرامون استعداد صحبت خواهیم کرد. با فیلمآور همراه باشید.

برای اینکه بدانیم استعداد چیست؟ باید ابتدا معنای لغت “استعداد” را بدانیم. برای استعداد معانی لغوی متعددی در منابع مختلف ذکر شده است که به اختصار می توان گفت استعداد در لغت یعنی:

– آماده شدن، آماده گشتن، آمادگی کردن، مهیا شدن، آمادگی، ساختن، ساز، ساخت، قابلیت، گنجایش، ظرفیت، ذوق، قریحه، مزاج، تهیه و آمادگی کاری یا سفری کردن.

– فرهنگ لغت عمید نیز استعداد را اینگونه معنی کرده‌ است: توانایی ذهنی و فطری برای انجام دادن یا فراگرفتن کاری

تعریف علمی استعداد چیست؟

خب حالا که با معانی لغوی استعداد آشنا شدیم برای اینکه بهتر بدانیم استعداد چیست؟ خوب است بدانیم متخصصین این حوزه یعنی روانشناسان در مورد استعداد چه می گویند.

 ملانی کلاین روانشناس معروف در کتاب راهنمای سنجش روانی می گوید:”  مجموعه‌ای از توانایی‌ها که در فرهنگ‌های خاص، باارزش به شمار می‌رود”.

اما تعاریف دیگری را هم از استعداد می توان نوشت :

– استعداد میزان نسبی توسعه یک فرد در موضوع و یا فعالیتی خاص است.

– استعداد یعنی پتانسیل یا توانایی برای درک و یادگیری سریع تر موضوعات.

– استعداد توانایی عملکرد فرد برای ارائه فعالیت‌های متفاوت در محیط پیرامون خود است.

– استعداد ظرفیت یا توان بالقوه برای یادگیری موضوعی خاص است.

مفهوم استعداد چیست؟

حالا که با تعاریف مختلف استعداد آشنا شدیم می خواهیم برای شما بیشتر توضیح دهیم استعداد چیست؟ به طور کلی باید بگوییم استعداد دو خصیصه دارد: ذاتی است و ما با آن به دنیا می آییم. کمیاب است و تعداد افراد کمی آن را دارند. البته این به این معنی نیست که فقط افراد کمی با استعداد هستند. بلکه همه انسان ها با استعدادند و فقط موضوع استعداد آنها با هم متفاوت است.

تعریف دیگری از استعداد این است:  استعداد یعنی یادگیری یک مهارت با صرف انرژی و زمان کمتر. حالا بیایید همه آنچه بالا گفت را با هم در نظر بگیریم: “هر ویژگی ذاتی و خاصی که سبب می شود یک مهارت را با صرف انرژی و زمان کمتری یاد بگیریم استعداد است.“

به عنوان مثال شما و دوستتان همزمان در کلاس شنا ثبت نام می کنید. شما پس از چهار جلسه و دوستتان بعد از هفت جلسه شنا کردن را به خوبی یاد میگیرید. در واقع شما برای یادگیری شنا هم انرژی کمتری صرف می کنید و هم در مدت زمان کوتاه تری آن را یاد می گیرید.

انواع استعداد چیست؟

تا اینجا با تعریف و مفهوم استعداد آشنا شدیم. در این قسمت می خواهیم بدانیم انواع چیست؟ متخصصان مختلف از منظر های مختلف به استعداد می نگرند و بنابراین انواع مختلفی از استعداد را معرفی می کنند. بسته به تعریفی که استعداد داریم انواع مختلفی از استعداد نیز وجود دارد.

مثلا برخی استعدادها را این گونه دسته بندی می کنند:

استعداد شناختی: توانایی بیشتری برای تمرکز بر مسائل گوناگون است. حافظه قوی، قدرت تجزیه و تحلیل، توانایی تمرکز، خلاقیت و … از جمله این نوع استعدادها هستند.

استعداد حسی

این نوع استعدادها مربوط به استفاده از حواس پنج گانه است. مثلا کسی که بویایی و چشایی خوبی دارد ممکن است استعداد بیشتری در آشپزی داشته باشد. البته این امر به طور صد در صد صادق نیست اما می تواند در درک استعداد افراد به ما کمک کند. استعداد حرکتین نشان می دهد شما از دوستتان استعداد بیشتری در شنا کردن دارید

به چه کسی با استعداد می گویند؟

حلا که دانستیم استعداد چیست می خواهیم بدانیم با استعداد کیست؟ برخی فکر می کنند کسانی با استعدادند که IQ بالاتری دارند. در حالیکه این امر درست نیست. کسی که در مدرسه و دانشگاه نمرات بالایی می گیرد ممکن است نقاش خوبی نباشد یا اصلا از موسیقی سر در نیاورد. کسی که نقاش خوبی است ممکن است نتواند مهارت فنی بالایی داشته باشد. پس باید گفت که همه با استعداد هستند منتها در زمینه ای خاص و کسی با استعداد است که استعداد و توانایی ذاتی خود را به درستی شناسایی کرده و آن را پرورش داده است. همان طور که می دانیم استعداد ها متفاوتند و ممکن است فرد در یک یا چندین زمینه استعداد داشته باشد.

اما شاید از خود بپرسید اگر کسی در زمینه ای استعداد نداشته باشد آیا نمیتواند در آن موفق شود؟ روانشناسان معتقدند که استعداد تنها راه را برای شما آسان تر می کند. در واقع هر چه شما استعداد بیشتری داشته باشید زمان و تلاش کمتری برای رسیدن به موفقیت لازم دارید. البته این به معنی این نیست که تلاش اصلا لازم نیست. همانطور که همه می دانیم “نابرده رنج گنج میسر نمی شود” اما استعداد داشتن در این مسیر به شما بسیار کمک خواهد کرد.

اما اگر هم در زمینه ای استعداد زیادی ندارید تنها باید تلاشتان را بیشتر کنید. برخی از دانشمندان معتقدند با صرف زمان ۱۰۰۰۰ ساعت تمرین در هر کاری می توان حرفه ای شد. پس اگر در زمینه ای استعداد ندارید باید واقعیت را بپذیرید و تلاش خود را بسیار بیشتر کنید. خود را با افراد با استعداد در آن زمینه مقایسه نکنید و نا امید نشوید. شما موفق خواهید شد.

اما خب همان طور که قبلا هم گفتیم استعداد مسیر موفقیت را برای شما هموارتر خواهد کرد. پس اگر برای موفقیت عجله دارید بهتر است در زمینه ای پیش بروید که در آن استعداد دارید.

ما پیشتر در مقاله ای درباره اهمیت استعدادیابی توضیح داده ایم و در این مقاله قصد نداریم به آن بپردازیم. پس اگر دوست دارید در این باره بیشتر بدانید به آن مقاله مراجعه کنید.

اشتباهات رایج درباره استعداد

استعداد همان هوش، علاقه یا مهارت نیست. در بالا کامل توضیح دادیم که استعداد چیست؟ و امیدواریم این مساله برایتان روشن شده باشد. کسی بی استعداد نیست. اگر چنین تفکری دارید باید تنها بدانید شما هنوز موفق نشده اید استعداد خود را کشف کنید. استعداد تنها ریاضی یا درس خواندن نیست. آنها انواع مختلفی دارند. اگر در زمینه ای توانا نیستید بهتر است در زمینه های دیگر دنبال نبوغ خود بگردید.

برای شناسایی استعدادتان آزمون و خطا نکنید. البته که آزمون خطا یکی از راههای شناسایی استعدادهایمان است اما راهی بسیار زمان بر و هزینه بر است. برای اینکه راههای بیشتر و بهتری را در این باره بدانید مقاله چگونه استعداد خود را کشف کنیم را بخوانید.

استعدادیابی یا کشف استعداد چیست؟

پس از پاسخ به سوالات استعداد چیست و با استعداد کیست شاید بد نباشد با مفهوم استعدادیابی هم آشنا شوید. همه ما استعدادهایی داریم که شاید هرگز نفهمیم آنها را در وجودمان داریم اگر مجالی برای بروز نیافته باشند. کسی که هرگز در عمرش سازی در دست نگرفته از کجا می تواند بفهمد استعداد نواختن موسیقی دارد؟ یا کسی که خوب تجسم می کند و در عین حال هوش منطقی ریاضی خوبی دارد چطور می تواند بفهمد که می تواند انیمیشن ساز خوبی باشد؟

استعدادیابی یعنی تلاش برای پیش بینی ظرفیت آینده عملکرد یک فرد. و فرآیندی که طی آن، آنچه که به عنوان استعداد درونی از زمان تولد در یک شخص نهادینه شده، کشف شده و به یک استعداد درخشان تبدیل می شود. به بیان ساده تر: در هر فرد توانایی های بالقوه ای وجود دارد که ذاتی بوده و از ایتدای تولد همراه او هستند. استعدادیابی یعنی ما این توانایی ها را پیدا کنیم، آن را وارد زمینه ای که آن توانایی در آن کارایی دارد کنیم و اجازه دهیم فرد در همان زمینه رشد کند و شکوفا شود و سر انجام منجر به توسعه فردی در شخص شود.